Употребата на горчливи билки во народната медицина е позната уште од античко време. Традиционално, употребата на линцура, црвен кантарион, пелин, ајдучка трева се препорачува за подобрување на апетитот, стимулирање на лачењето на жолчката и олеснување на варењето. Познато е дека благодарение на присуството на специфични рецептори, со јазикот можеме да детектираме пет вида вкус: горчлив, сладок, солен, кисел и вкусот што научниците го нарекуваат „умами“ (вкус близок до вкусот на глутамат).
Главната улога на овие рецептори е да испраќаат информации до мозокот не само за видот на храната што ја јадеме, туку и за нејзиниот квалитет и можна токсичност. Иако само еден вид рецептор е доволен за препознавање на солен, сладок, кисел или „умами“ вкус, потврдено е дека постојат дури 25 различни видови рецептори за препознавање на горчлив вкус.
Не е без причина што во текот на еволуцијата нашиот организам развил толку богат арсенал на рецептори за горчлив вкус, бидејќи, иако некои горчливи супстанции во одредени дози се корисни за одржување на здравјето, голем број алкалоиди со горчлив вкус се опасност по здравјето и нивното внесување дефинитивно треба да се избегнува.
Уште во 2009 година, американски истражувачи од Ајова потврдија дека клетките што носат рецептори за горчлив вкус, заедно со рецептори за сладок вкус, се наоѓаат и во носната слузница и на внатрешната површина на белите дробови, а во март 2017 година, истражувачи од Пенсилванија објавија нови резултати за локализацијата на рецепторите за горчлив вкус.
Големо изненадување предизвика фактот дека рецепторите за горчлив вкус се присутни во целиот организам и претставуваат прва линија на одбрана од бројни инфекции. Рецепторите за горчлив вкус не се наоѓаат само во јазикот, носот и белите дробови, туку и во срцето, цревата и другите органи, што доведува до заклучок дека тие се дел од вродениот имунолошки систем различен од оној што се базира само на производство на антитела и реакција на антигени, за кој се потребни неколку часа или денови за да започне. Одговорот на рецепторот за горчлив вкус има предност што неговата активност е неспоредливо побрза и се јавува за неколку секунди или минути, е помалку насочен и делува како исклучително ефикасен аларм за општа тревога.
Овие рецептори за горчливо чувство се особено чувствителни на молекулите од типот ацил-хомосерин лактон (AHL) произведени од одредени соеви на патогени бактерии кога ќе стигнат до носната слузница. Активирањето на овие рецептори испраќа сигнал до соседните клетки да произведат азотен оксид, кој ги уништува овие бактерии, и ги активира специфичните клетки во дишните патишта да ослободат антибактериски протеини способни да имобилизираат и уништат бројни бактерии, вклучувајќи ги патогените Staphylococcus aureus и Pseudomonas aeruginosa.
Рецепторите за горчливо чувство присутни на површината на епителот на респираторните органи се активираат кога ќе дојдат во контакт со патогени бактерии, предизвикувајќи синхронизирана вибрација на цилијарниот епител, што овозможува несаканата содржина да се турка кон грлото, каде што се исфрла со кашлање.
Од друга страна, научниците проучувале еден специфичен рецептор за горчливо чувство (полиморфен протеин T2R38), кој е претставен во две форми кај популацијата. Една форма на овој рецептор ги прави луѓето кои го поседуваат исклучително чувствителни на вкусот на горчливото чувство на јазикот. Клетките на слузницата на респираторните органи кај овие лица, изложени на дејството на бактерискиот AHL, произведуваат азот моноксид, кој го олеснува исфрлањето на штетните бактерии, што не е случај кај лица кои не се чувствителни. Луѓето кои силно реагираат на горчина треба да бидат подобро заштитени од инфекции. Првите епидемиолошки студии покажуваат дека луѓето чувствителни на горчина од мана се склони кон развој на ринит и синузит.
Бидејќи истражувањето на улогата на рецепторите за горчлив вкус претставува нова област на истражување во медицината, се поставува прашањето: дали стимулацијата на рецепторите со горчливи супстанции може да го зајакне имунитетот и да ја намали потребата од антибиотици?
