Тробојна љубичица или темјанушка(Viola tricolor L.)
Препознатлива по нежните ливчиња кои содржат многу нијанси на виолетова, сина, жолта или бела, тробојната љубичица, која кај народот често се нарекува „ден и ноќ“, е едногодишно тревно растение од фамилијата Violaceae. Нејзините разгранети зглобни стебла можат да достигнат висина до 30 см. Од стеблата растат листови во форма на ланцети и крупни заби, а од пазувите на листовите излегуваат цветни стебленца. Крунските ливчиња се овални, долните најчесто се во нијанси на жолта, со виолетови линии, додека горните се сино-виолетови или белузлави. За разлика од мирисната љубичица (Viola odorata L.), цвеќињата на тробојната љубичица се без мирис. Расте во Европа и Азија, на кисели и неутрални почви, на ливади и пасишта и по рабовите на шумите.
Тробојната љубичица билка содржи многу активни супстанции
Во фитотерапијата се користи хербата од цветното растение (Violae tricoloris herba), кој се собира за време на цветањето, во периодот од мај до октомври. Сушената билка од тробојната љубичица е богата со деривати на салицилна киселина (метил салицилат), фенолни и карбоксилни киселини, кумарини, флавоноиди, антоцијани, танини и каротеноиди (виолаксантин). Содржи и сапонини, протеини, пептиди, слуз и витамини Ц и Е.
Во народната медицина се користи за ублажување на многу тегоби…
Кај новороденчињата и кај сите видови на осип на кожата, егзема, красти, мозолчиња или чешање, тробојната љубичица е прв избор од „домашната аптека“ – се користи и во вид на напиток од чај и како облога со локално дејство. Исто така се смета за сигурна алатка за намалување на покачената телесна температура и ублажување на ревматски тегоби. Исушената херба од тробојната љубичица здробена во прав се користела за посипување на рани со цел побрзо зараснување, а помешана со мед се користела како лек за забрзување на зараснувањето на старите рани и отстранување на красти.
Дополнително, народната медицина ја препорачува тробојната љубичица при катар на дишните патишта, заушки, болки во грлото (како гаргара) и настинки со покачена температура.
Пролетните лекови за чистење на крвта го содржат како задолжителна компонента, поради нејзините диуретични својства и стимулирање на потење. Во народната медицина се препорачува и за жолтица, гихт и воспаление на зглобовите, проблеми со циркулацијата, ноќно мокрење кај децата, песок во урината, слабост на бубрезите, исцрпеност и нервна слабост и кај детска треска.
… а современата фитотерапија ги препознава нејзините лековити својства
Поради содржината на деривати на салицилна киселина, препаратите базирани на екстракти од тробојна љубичица боја покажуваат висока ефикасност во лекувањето на кожните проблеми. Покрај тоа, активните состојки покажуваат и антибактериски и антивирусни својства, па најчесто се користи за себореичен дерматит, егзема, импетиго, акни и исеченици, бидејќи овозможува отстранување на одредени токсини (кои придонесуваат за појава на ерупции на кожата) по природен пат.
Антивоспалителниот ефект на активните состојки ја оправдува нејзината употреба при воспаление на слузокожата на респираторните органи, акутен бронхит, кашлица и астма.
Лаксативното и депуративното дејство на тробојниот љубичица чај ја подобрува елиминација преку бубрезите и цревата и поволно делува на секрецијата на жолчката.
Современите истражувања спроведени на лабораториски животни ги потврдија антиоксидантните и антивоспалителните својства на флавоноидите и салицилатите, а потврдено е и антибактериското дејство врз бактериите и габите кои предизвикуваат гинеколошки и дигестивни инфекции. Макроцикличните пептиди (цикловиолацин) изолирани од тробојната љубичица поседуваат хемолитички својства и покажуваат способност да ја уништат мембраната на канцерогените клетки на миеломот и лимфомот, што ги прави потенцијална основа за понатамошни истражувања.
